HuyEco - Coffee & Culture
HuyEco – Cà phê bền vững & du lịch bản địa tại Đà Lạt. Từ đất đến tách, từ trải nghiệm đến kết nối.
HuyEco - Coffee & Culture
HuyEco – Cà phê bền vững & du lịch bản địa tại Đà Lạt. Từ đất đến tách, từ trải nghiệm đến kết nối.
Hiện nay, trên internet và cộng đồng nông dân ở khắp Việt Nam, không khó để bắt gặp những quảng cáo gọi Glufosinate Ammonium là “thuốc diệt cỏ sinh học”. Cách diễn đạt này dễ khiến người tiêu dùng hiểu lầm rằng đây là sản phẩm tự nhiên, an toàn, hoặc thân thiện với môi trường. Tuy nhiên, đây là một sự đánh tráo khái niệm — bởi Glufosinate là hóa chất tổng hợp, có độc tính rõ ràng, và đã bị cấm tại nhiều quốc gia.
Việc gắn mác “sinh học” cho một hoạt chất độc nhóm II không chỉ sai về mặt khoa học, mà còn tiềm ẩn nguy cơ trục lợi từ sự thiếu hiểu biết của người nông dân và người tiêu dùng. Chúng tôi tin rằng: minh bạch là nền tảng của bền vững. Và hiểu đúng là bước đầu tiên để bảo vệ đất, nước, và sức khỏe cộng đồng.
Glufosinate Ammonium là một hoạt chất diệt cỏ phổ rộng, được tổng hợp bằng phương pháp hóa học. Dù có nguồn gốc từ vi sinh vật Streptomyces hygroscopicus, nhưng sản phẩm thương mại hiện nay không phải là sinh học. Đây là một hóa chất tổng hợp, được sản xuất công nghiệp, không mang tính tự nhiên hay thân thiện với môi trường như nhiều người lầm tưởng.
Hoạt chất này hoạt động bằng cách ức chế enzyme glutamine synthetase — enzyme xúc tác phản ứng giữa amoniac (NH₃) và axit glutamic để tạo thành glutamine trong cây trồng. Khi bị ức chế, amoniac tích tụ trong mô thực vật, trở thành độc tố, phá hủy tế bào và giết chết cây. Cơ chế này cũng có thể gây ảnh hưởng tương tự ở động vật, bao gồm cả con người.
Theo Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (USEPA, 2022), cơ sở dữ liệu độc tính của Glufosinate đã hoàn chỉnh. Một tác dụng chính được ghi nhận là ức chế glutamine synthetase trong não, gây lo ngại về khả năng gây độc thần kinh.
Các nghiên cứu bán mãn tính, phát triển và mãn tính trên chuột cống và chó đã ghi nhận:
Một số nghiên cứu lâm sàng còn ghi nhận các biểu hiện nghiêm trọng như:
Glufosinate Ammonium được WHO phân loại là thuốc bảo vệ thực vật độc nhóm II (moderately hazardous). Nó cũng nằm trong danh sách Thuốc trừ sâu Cực kỳ Nguy hiểm của PAN Quốc tế.
Tính đến nay, Glufosinate đã bị cấm tại:
Lý do: Glufosinate được xếp vào nhóm II gây độc sinh sản (CRM: gây ung thư, gây độc sinh sản, gây đột biến). Từ năm 2009, EU đã không gia hạn giấy phép sử dụng chất này. Pháp (ANSES) đã thu hồi giấy phép cho sản phẩm Basta F1 của Bayer. Ý cũng cấm theo Chỉ thị 2009/2/EC vì nguy cơ gây hại cho thai nhi.
Một trường hợp điển hình khác là Glyphosate (đôi khi được gọi nhầm là “Gluphote”) — hoạt chất chính trong thuốc diệt cỏ Roundup của Monsanto. Trong suốt hàng chục năm, Glyphosate được quảng bá là “an toàn”, “phân hủy nhanh”, “không ảnh hưởng đến người” — và được sử dụng rộng rãi trên toàn cầu, bao gồm cả Việt Nam.
Sự mù lòa trong niềm tin ấy khiến cho Glyphosate được sử dụng liên tục, không kiểm soát, cho đến khi các nghiên cứu độc lập và các vụ kiện tại Mỹ phát hiện mối liên hệ giữa Glyphosate và ung thư, đặc biệt là u lymph không Hodgkin.
Đây là một bài học đắt giá:
“Không phải cái gì được gọi là ‘an toàn’ thì thật sự vô hại. Và không phải cái gì được gọi là ‘sinh học’ thì không gây độc.”
Chính vì vậy, chúng tôi đề nghị nông dân không được nhầm lẫn rằng thuốc trừ cỏ sinh học nghĩa là an toàn. Glufosinate Ammonium là hóa chất tổng hợp, độc nhóm II, có nguy cơ gây độc thần kinh và sinh sản — và việc gọi nó là “sinh học” là một sự lầm tưởng nguy hiểm.
Một trong những ví dụ đau lòng nhất về rủi ro trong sản xuất thuốc diệt cỏ là thảm họa Dioxin tại Việt Nam — hậu quả từ việc sử dụng chất độc da cam trong chiến tranh. Dioxin không phải là hoạt chất chính, mà là phụ chất cực độc sinh ra trong quá trình tổng hợp hóa học của thuốc diệt cỏ 2,4,5-T, thường kết hợp với 2,4-D.
Tại Việt Nam, thuốc 2,4-D đã bị cấm vào năm 2019, sau hơn 50 năm sử dụng liên tục, bất chấp những cảnh báo về độc tính và di chứng từ chiến tranh. Trong suốt nhiều thập kỷ, Việt Nam đã nỗ lực kiện Monsanto — công ty sản xuất chất độc da cam — nhưng không thu được kết quả pháp lý đáng kể. Khi Monsanto sáp nhập vào Bayer, mọi trách nhiệm pháp lý gần như bị xóa nhòa, và người Việt coi như tay trắng.
Những lời hứa trong phòng thí nghiệm không thể gánh nổi những sai lầm ngoài thực địa.
Với Glufosinate Ammonium, nếu quy trình tổng hợp không được kiểm soát chặt chẽ, các tạp chất độc hại cũng có thể sinh ra, gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người và hệ sinh thái — dù không được ghi rõ trên nhãn.
Tại Việt Nam, theo danh mục thuốc bảo vệ thực vật được phép sử dụng của Cục Bảo vệ Thực vật, Glufosinate Ammonium được phân loại là thuốc diệt cỏ độc nhóm II — tức là “nguy hại vừa phải”.
Các sản phẩm chứa Glufosinate bắt buộc phải có nhãn cảnh báo:
Bài viết này đưa ra cảnh báo về khái niệm “thuốc diệt cỏ sinh học” — một cách gọi lấp liếm và đánh tráo khái niệm. Tuy nhiên, trong khuôn khổ pháp lý hiện hành, chúng tôi không phản đối việc sử dụng nếu tuân thủ đúng quy định.
Đối với cách sản xuất của chúng tôi thì tuyệt đối không sử dụng thuốc diệt cỏ — dù là sinh học hay hóa học. Không phải vì chúng tôi cực đoan, mà vì chúng tôi chọn tránh tuyệt đối các rủi ro không cần thiết.
Lịch sử đã chỉ rõ rằng:
“Sự tự tin trong phòng thí nghiệm là không đủ mạnh mẽ để bao che cho những hậu quả nặng nề của thực tế.”
Glufosinate Ammonium là một hóa chất mạnh, có độc tính rõ ràng, và đã bị cấm ở nhiều quốc gia vì lý do sức khỏe cộng đồng. Tại Việt Nam, nó vẫn được phép sử dụng, nhưng thuộc nhóm độc II và cần được kiểm soát nghiêm ngặt và cần được truyền thông ở mức đúng đắn.
Bình luận
Những tin mới hơn
HuyEco Đà Lạt — Hành trình cà phê bền vững từ nông trại đến tách cà phê
Thực tế người trồng cà phê và hành trình bền vững tại Đà Lạt HuyEco
Glufosinate Ammonium: Cảnh Báo Về Sự Đánh Tráo Khái Niệm “Thuốc Diệt Cỏ Sinh Học”
🌿 Từ Rừng Đến Ly Cà Phê: Hành Trình Cá Nhân Về Cà Phê Bền Vững Tại Đà Lạt
Máy bóc vỏ Cà phê tươi: Hành trình sản xuất cà phê bền vững tại HuyEco
Từ Rừng Đến Ly Cà Phê: Tầm Nhìn Của Người Nông Dân Về Cà Phê Bền Vững Và Du Lịch Địa Phương Tại Đà Lạt
Đưng K'Nớ: Hành Trình Cà Phê Bền Vững và Du Lịch Bản Địa Giữa Lòng Tây Nguyên
Hệ Sinh Thái Cà Phê Sống tại Đà Lạt – Cách HuyEco Trồng Cà Phê
Nghi lễ Nel Drip Nhật Bản tại HuyEco – Khi cà phê và văn hóa gặp nhau giữa Đà Lạt
Ghép Gốc Kiên Cường – Nông Dân HuyEco Định Hình Tương Lai Cà Phê Bền Vững Tại Đà Lạt
